Maar er is geen reden tot paniek. Nu nog niet, tenminste. Het upgraden van sapiens zal een geleidelijk historisch proces worden en geen Hollywoodapocalyps. Homo sapiens zal niet uitgeroeid worden door opstandige robots. Het is veel waarschijnlijker dat Homo sapiens zichzelf stapje voor stapje zal upgraden door te versmelten met robots en computers, tot onze afstammelingen achteraf beseffen dat ze niet meer dezelfde diersoort zijn die de Bijbel schreef, de Chinese muur bouwde en moest lachen om de capriolen van Charlie Chaplin. Dat zal niet binnen één dag gebeuren, en ook niet binnen een jaar. In wezen gebeurt het al, door ontelbaar veel alledaagse kantoorruimte huren utrecht handelingen. Elke dag besluiten miljoenen mensen hun smartphone nog wat meer controle over hun leven te geven of proberen ze een nieuw, effectiever antidepressivum uit. De mens zal in zijn jacht naar gezondheid, geluk en macht steeds een van zijn eigenschappen veranderen, en dan nog een, en nog een, net zolang tot hij niet meer menselijk te noemen is.
Kan iemand even op de rem trappen?
Hoe rustig dit ook uitgelegd wordt, veel mensen raken in paniek als ze geconfronteerd worden met dit soort mogelijkheden. Ze volgen probleemloos het advies van hun smartphone op en nemen alle medicijnen die de dokter voorschrijft, maar als ze iets horen over geüpgradede supermensen, zeggen ze: ‘Ik hoop dat ik dood ben voor dat gebeurt.’ Een kennis van kantoorruimte huren amsterdam me zei eens dat haar grootste angst over ouder worden is dat ze er straks niet meer toe doet, dat ze een nostalgisch oud vrouwtje zal worden dat de wereld om zich heen niet meer begrijpt en er niet veel meer aan kan toevoegen. Dit is onze collectieve angst als diersoort bij het idee van supermensen. We voelen wel aan dat in zo’n wereld onze identiteit, onze dromen en zelfs onze angsten irrelevant zullen worden en dat we geen bijdrage meer aan zo’n wereld kunnen leveren. Het maakt niet uit wat je nu bent – een vrome, hindoeïstische cricketspeler of een ambitieuze lesbische journaliste -, in een geüpgradede wereld kun je je alleen maar een neanderthaler op Wall Street voelen. Je zult daar niet thuishoren. De neanderthalers hoefden zich niet om de Nasdaq te bekommeren, omdat die nog tienduizenden jaren in de toekomst lag. Maar tegenwoordig is het zo dat de wereld die betekenis voor ons heeft binnen een paar decennia zou kunnen instorten. Je kunt er niet op rekenen dat de dood je zal behoeden voor een lot als nutteloos oudje. Zelfs als er in 2100 nog geen goden door de straten lopen, zal het streven om Homo sapiens te upgraden de wereld waarschijnlijk in deze eeuw al onherkenbaar veranderen. Wetenschappelijk onderzoek en technologische ontwikkelingen gaan veel sneller dan de meeste mensen kunnen overzien.