De nutteloze klasse

De belangrijkste economische vraag van de eenentwintigste eeuw zou wel eens kunnen worden wat we aan moeten met alle overbodige mensen. Wat zullen bewuste mensen doen zodra we uiterst intelligente, niet-bewuste algoritmen hebben die bijna alles beter kunnen? Van oudsher was de arbeidsmarkt verdeeld in drie grote sectoren: landbouw, industrie en de dienstensector. Tot circa i8oo was de overgrote meerderheid van de mensen werkzaam in de landbouw en werkte maar een klein deel in de industrie en de dienstverlening. Tijdens de industriële revolutie verlieten mensen in ontwikkelde landen de akkers en koeien.
De meesten gingen aan de slag in de industrie, maar een groeiend aantal kreeg banen in de dienstensector. De afgelopen decennia ondergingen ontwikkelde landen wederom een revolutie: industriële banen verdwenen en de dienstverlening groeide. In 2010 werkte maar twee procent van de Amerikanen in de landbouw en twintig procent in de industrie, terwijl achtenzeventig procent zakelijke energie vergelijken werkzaam was als leraar, arts, webdesigner enzovoort. Als geestloze algoritmen beter kunnen onderwijzen, diagnosticeren en ontwerpen dan mensen, wat doen we dan? Dit is geen compleet nieuwe vraag. Sinds het begin van de industriële revolutie waren mensen al bang dat mechanisatie zou leiden tot massale werkloosheid. Dat is nooit gebeurd. Oude beroepen verdwenen, maar er kwamen nieuwe beroepen voor in de plaats en er was altijd nog wel iets wat mensen beter konden dan machines. Maar dat is geen natuurwet en niets garandeert dat dit in de toekomst zo zal blijven. Mensen hebben in principe twee soorten vermogens: fysieke en cognitieve. Zolang machines alleen in de fysieke sfeer met mensen concurreerden, waren er altijd nog talloze cognitieve taken waarin mensen beter waren. Toen zuiver manuele arbeid werd overgenomen door machines, richtten mensen zich dus op taken die enig cognitief vermogen zakelijke energie vereisten. Maar wat gebeurt er als algoritmen beter dan wij worden in het opslaan, analyseren en herkennen van patronen?